İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Rusya ve Ukrayna savaşının Türkiye’nin iki ülke ile olan ticaret ve turizm hacmini daraltacağına, tedarik zincirlerini aksatacağına, gıda ve enerji faturasını artıracağına ve cari dengeyi olumsuz etkileyeceğine dikkat çekerek “Ülkemizin başta enerji olmak üzere birçok alanda tedarik kanallarının çeşitlendirilerek tedarik zinciri güvenliğinin güçlendirilmesi, yerli ve temiz enerji kaynaklarına dayalı üretimin desteklenmesi ve enerji verimliliğinin artırılması kritik önem taşıyor. Ayrıca çok daha güçlü tarımsal politikalar ve üretim stratejileri oluşturulmalı” dedi.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş: “Gümrük Birliği güncellenmeli. Türkiye ve AB ticaret hacminin bu yıl 200 milyar dolara yaklaşmasını bekliyoruz. Bu kadar büyük bir ticari ortağımızla 1994’te imzalanan Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gerektiği aşikar. Güncellemenin sadece Türkiye’ye değil AB’ye de katkısı olacaktır.”
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi’nin mart ayı olağan toplantısı, “Küresel Ekonomik Gelişmeler ve Rusya-Ukrayna Savaşı Nedeniyle Ekonomi, İhracat ve Sanayimizin Karşılaştığı Sorunlar ve Çözüm Arayışı” ana gündemi ile Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda gerçekleştirildi. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan’ın açılış konuşmasını yaptığı toplantıya, Ticaret Bakanı Mehmet Muş konuk olarak katılarak gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan konuşmasında, Rusya ve Ukrayna savaşının dünya için olduğu kadar Türkiye açısından da önemli riskler ve olumsuz etkiler yarattığına, Türkiye’nin tarımsal ürün tedarikinden ihracatına, enerjiden hammaddeye kadar pek çok alanda iki ülke ile önemli ilişkilere ve turizm sektörü açısından da güçlü bağlara sahip olduğuna dikkat çekti. Bu nedenle geçmişte olduğu gibi bugün ve gelecekte de Türkiye’nin bu ülkelerle ilişkilerini titizlikle ve dengeli bir şekilde yürütmesinin kritik olduğunun altını çizen İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “Durumu rakamlarla somutlaştıracak olursam: 2021 yılında Rusya ile 34,7 milyar dolarlık ticaret hacmimiz var. Bu ülke ile 5,8 milyar dolar ihracat, 29 milyar dolar ithalat yapmışız. Ukrayna ile ise 2,9 milyar dolar ihracat, 4,5 milyar dolar ithalat olmak üzere toplam 7,4 milyar dolarlık ticaret hacmimiz söz konusu. Rusya, başta doğalgaz olmak üzere enerji alanında ve tarım ürünlerinde çok önemli bir tedarikçimiz. Aynı şekilde Ukrayna’dan da yine tarım ve demir çelik ithalatımız önemli seviyelerde. Özellikle buğday ithalatımızın yüzde 80’inden fazlasının bu iki ülkeden yapılıyor olması önemli bir kırılganlık kaynağı. Yine enerjide Rusya’dan ithal edilen petrol, doğalgaz ve kömüre bağımlılık oranımız yüzde 26 ile oldukça yüksek. Buna bağlı olarak ithal enerji girdilerinde yüzde 20’lik kesinti olması durumunda dahi Türkiye yüzde 2,1’lik üretim kaybıyla, Litvanya ve Yunanistan’ın ardından en çok etkilenen üçüncü ülke olma konumunda. Diğer önemli bir etki alanı da hiç kuşkusuz turizm. 2021 yılında Rusya’dan 4,7 milyon, Ukrayna’dan 2,1 milyon turist ülkemizi ziyaret etmiş. Rusya en fazla turist ağırladığımız ülke olurken, üçüncü sıradaki Ukrayna’dan gelen turist sayısı son beş yılda neredeyse iki katına çıkmıştı. Rakamların da gösterdiği gibi savaş ortamının bu iki ülke ile olan ticaret ve turizm hacmimizi daraltacağı, tedarik zincirlerimizi aksatacağı, gıda ve enerji faturamızı artıracağı ve cari dengeyi olumsuz etkileyeceği son derece açık” diye konuştu.
Çok dikkatli davranmamız zorunlu
Bu durumun ihracatta yeni rekor kırarak cari fazla verme hedefiyle yola çıkılan ve yüksek enflasyonla mücadele edilen bir yılda çok daha dikkatli davranmayı zorunlu kıldığını belirten Bahçıvan “Bu noktada önemle ifade etmek isterim ki, başta enerji olmak üzere birçok alanda tedarik kanallarının çeşitlendirilerek ülkemizin tedarik zinciri güvenliğinin güçlendirilmesi, yerli ve temiz enerji kaynaklarına dayalı üretimin desteklenmesi ve enerji verimliliğinin artırılması kritik önem taşımaktadır. Yine aynı şekilde, başta ayçiçek ve yem bitkileri olmak üzere ülkemiz için son derece stratejik olan tarım ürünlerinin ithalat ve üretim politikası gözden geçirilerek, gelecek yıllar için çok daha güçlü tarımsal politikalar ve üretim stratejileri oluşturulması gerekiyor” diye konuştu.
Yine savaş nedeniyle Rusya ve Ukrayna limanlarında kalan Türk gemileri ile tırlarının ve alternatif taşıma rotalarında zaman zaman yaşanan güçlüklerin de ticareti olumsuz etkilediğini vurgulayan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Ticaret, Dışişleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlıklarının yoğun ve özverili çalışmaları ile başta limanlarda bekleyen gemilerin tekrar Türkiye’ye doğru yola çıkması olmak üzere lojistik sorunların çözümü için gösterilen gayretlere teşekkür etti. Bahçıvan ayrıca Ticaret Bakanlığının iki ülke ile ticaret için lojistik ve finansman alanında firmalara yol haritası belirlemesinin önemine de değindi.
Dahilde işlem belgelerine ek süre tanınmalı
Konuşmasında diğer bir dizi önemli soruna değinen Bahçıvan, şunları söyledi: “Önemli bir sorun da Rusya ve Ukrayna’ya ihraç edilmek üzere, dahilde işleme ile ithal edilen malların ihracat süreçlerinin tamamlanmamasıdır. Bu sebeple firmalarımız yükümlülüklerini yerine getiremeyeceklerinden zor durumda kalacaklar. Dahilde İşlem Belgelerine ek süre tanınması, sektördeki firmalarımızı rahatlatacak. İki ülke ile yoğun ticareti nedeniyle üretim ve ihracat kayıpları yaşayan sektörlerimizdeki istihdamın olumsuz etkilenmemesi için başta kısa çalışma ödeneği olmak üzere istihdam desteği ile uygun koşullu kredi imkanlarının sağlanması önem taşımaktadır. Benzer şekilde, iki ülkeye yapılan ihracatlarda Eximbank kredi ve sigorta mekanizmalarının etkin bir şekilde devrede olması sanayicilerimizin yükünü hafifletecektir. Gerek savaş nedeniyle yaşanan sıkıntılar, gerekse yeni pazarlara ulaşma noktasında Eximbank’ın, önümüzdeki dönemde de sanayimizin en güçlü iş ortağı olmaya devam edeceğine yürekten inanıyoruz. Türk Eximbank’ın sermayesi, ihracatımızı ve ihracatçılarımızı nitelikli bir şekilde destekleyebilmesi için güçlendirilmelidir. Yeri gelmişken, ihracatçıların finansmana erişiminde teminat sorununu ortadan kaldırmayı amaçlayan İhracatı Geliştirme Fonunun kurulmasını çok önemli bulduğumuzu belirtmek istiyorum. Ancak bu fonun düşük limitlerle ve daha çok KOBİ’lere yönelik teminat sağlamasını doğru bulmadığımızı, büyük şirketlerin de daha yüksek limitlerle bu fondan istifade etmesi gerektiğini vurgulamak istiyorum.”
AB ile samimi ilişkiyi tarif için uygun zaman
Rusya ve Ukrayna savaşının Avrupa’nın, bu süreçte kilit rol oynayan Türkiye’ye ne kadar ihtiyaç duyduğunu da ortaya koyması açısından bir kere daha öğretici olduğunu da vurgulayan Bahçıvan, şunları söyledi:
“En büyük ihracat pazarımız olan AB pazarından hak ettiğimiz payı almamız için AB ile sürdürülebilir, takvimi ve kesin sonuçları olan samimi bir ilişkiyi yeniden tarif etmemiz ve belirsizlikleri ortadan kaldırmamız için uygun bir zaman olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda Gümrük Birliği’nin revize edilerek kapsamının değişen koşullara uygun olarak düzenlenmesi çalışmaları en kısa sürede sonuçlanmalıdır. Başta Asya-Pasifik bölgesi olmak üzere dünya genelinde bölgesel serbest ticaret anlaşmaları hızla yaygınlaşmaktadır. Bu anlaşmalar ticaret blokları oluşturarak anlaşma kapsamı dışındaki ülkeler için ticareti daha da zorlu hale getirmektedir. En fazla serbest ticaret anlaşması imzalayan tarafın ise AB olduğunu görüyoruz. AB firmaları ile üçüncü pazarlarda eşit koşullarda rekabet edebilmek için Türkiye’nin de Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerini eş zamanlı ya da münferit yapabilmesi ve karar mekanizmalarında söz sahibi olması gerekmektedir. Gündem savaş olmakla birlikte, bu süreçte özellikle fosil yakıtlarda yaşanan anormal fiyat artışları, yenilenebilir enerjinin kritik önemini gözler önüne sererek; sürdürülebilirliğin dünyanın geleceği açısından ne kadar değerli olduğunu bir kez daha bizlere göstermiştir. Sürdürülebilirlik konusunda AB, başta sınırda karbon vergisi olmak üzere ülkemizi ve sanayimizi yakından ilgilendiren birçok düzenlemeyi hayata geçirmektedir. Bu vesileyle, Ticaret Bakanlığımızın koordinasyonunda yürütülen sürdürülebilirlik çalışmalarını yakından takip ettiğimizi, İklim Şurasında ele alınan konulardan biri olan Emisyon Ticaret Sistemi oluşturulurken sistemin sanayimiz başta olmak üzere tüm sektörlerimizi destekleyecek şekilde kurgulanmasının çok önemli olduğunu vurgulamak isterim.”
Muş: “Gümrük Birliğinin güncellenmesi iki tarafa da katkı sağlayacak”
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da dünyada son 40 yılın en yüksek enflasyonunun yaşandığına dikkat çekerek “Enerji ve emtia fiyatlarının yükselmesi hem iç enflasyonu hem de küresel enflasyonu ciddi etkiliyor. Durum değerlendirmesi yaparken bunları dikkate almalıyız” dedi.
Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliğinin güncellemesi gerektiğine de değinen Bakan Muş, “Türkiye ve AB ticaret hacminin bu yıl 200 milyar dolara yaklaşmasını bekliyoruz. Bu kadar büyük bir ticari ortağımızla 1994’te imzalanan Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gerektiği aşikar. Güncellemenin sadece Türkiye’ye değil AB’ye de katkısı olacaktır. Gecikmesi, her iki taraf için de kazanılacak refahın ötelenmesi demek” dedi. Ticaret Bakanı Mehmet Muş ayrıca “Hem hükümetimiz hem Ticaret Bakanlığı sanayicimizin ve üreticimizin yanında olmaya devam edecek. Attığımız adımlar ekonomi bilimine göre olacak. Bütün sanayicilerimiz buna göre yatırımlarına devam edebilir” şeklinde konuştu.
