Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, inovatif yerli aşı çalışmaları konusunda, “Bütün aşamalar başarılı bir şekilde tamamlanırsa sene sonunda 50 milyon doz kapasiteye sahip bir aşı adayımız elimizde olacak.” dedi.
Bakan Varank, Mecliste basın mensuplarının gündeme ilişkin sorularını cevapladı.
Türkiye’nin inovatif aşı çalışmasının insan denemelerine geçen dünyadaki dördüncü aşı adayı olması ve Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) listesine girmeyi başarmasına ilişkin değerlendirmesi sorulan Varank, “VLP teknolojisi dediğimiz bir teknoloji var. Bu alandaki dördüncü aşı oldu. Yoksa dünyada çok farklı teknolojilerde, Dünya Sağlık Örgütünün kabul ettiği aşı çalışmaları var. Orada yanlış anlaşılmayı düzeltmiş olalım.” diye konuştu.
Bunun inovatif bir aşı çalışması olduğunu kaydeden Varank, “Virüse benzettiğiniz bir yapıyla antikor oluşturmaya çalışıyorsunuz. Basitçe anlatımı bu. Ama bizim aşımız, hem bu teknolojinin yeni olması hem de virüsün 4 bölgesini de hedef alan protein tabanlı aşı olması bakımından değişik bir aşı teknolojisi. Biz, tabii ki aşımızdan çok umutluyuz. Hocalarımız, bir senedir insanüstü bir gayretle bu işi götürüyorlar.” ifadelerini kullandı.
İnsan üzerindeki çalışmaların cumartesi sabahı itibarıyla başladığını bildiren Varank, süreçlerin kolay olmadığını, Faz-1 çalışmasını 2 aydan önce bitirme şansının olmadığını söyledi.
Varank, bu aşıları üretecek tesislerin de hazır olduğunu dile getirerek, “Bütün aşamalar başarılı bir şekilde tamamlanırsa sene sonunda 50 milyon doz kapasiteye sahip bir aşı adayımız elimizde olacak.” dedi.
Varank, ikinci grup aşılamalarda kendisinin de gönüllü olacağını belirtti.
“BÜTÜN YETKİ TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMUNDA”
Faz-1 ve Faz-2 çalışmalarını bitirmenin 4 aydan önce mümkün olmadığına işaret eden Varank, bütün testleri ve insanların aşılanmasını da kapsayan süreçlerin uzun olduğunu kaydetti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında gerçekleştirilen Yerli Aşı Çalışmaları Değerlendirme Toplantısı’nda, ilk aşama klinik çalışmaların yapıldığı merkez sayısının 9’dan 20’ye çıkarılmasının kararlaştırıldığını anımsatan Varank, “Bu süreçleri hızlandırmak için Sağlık Bakanlığımız, klinik çalışmaların yapıldığı merkez sayısını 20’ye çıkaracak. Böylece önümüzdeki dönemlerde de bu çalışmaları yapmak çok daha kolay hale gelecek.” diye konuştu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, nazal aşı çalışmasına ilişkin de “Bu da protein tabanlı bir aşı çeşidi. Bu da dünyadaki yenilikçi aşı türlerinden bir tanesi. Burundan uygulanacak bir aşı çalışması bu. ODTÜ’deki bir hocamız bunun liderliğini yapıyor. Arkadaşlarımız bütün toksik testlerini gerçekleştirdiler, hayvan deneylerini, diğer çalışmalarını tamamladılar. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna başvurularını yaptılar. Dosyaları değerlendirildikten sonra onay alırlarsa hemen çalışmalarına başlayabilecekler. İnsan deneylerine onlar da başlayacaklar.” yanıtını verdi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın çalışmayı yapacaklara Ankara Şehir Hastanesi’ni önerdiğini hatırlatan Varank, klinik merkez kurularak çalışmalarını orada yapacaklarını dile getirdi.
Nazal aşının da inovatif bir aşı çeşidi olduğunu ve dünyada fazla uygulamasının olmadığını belirten Varank, “Ama arkadaşlarımızın ilk elde ettiği sonuçlar, laboratuvar deneyleri, hayvan deneyleri oldukça başarılı gözüküyor. İnşallah klinik çalışma da başarılı olur.” dedi.
Çalışmaların ne zaman başlayabileceği sorusuna Varank, “Burada bütün yetki Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunda. Onların bu süreçlerde bir kere değil, 3, 4 kere onay vermesi gerekiyor. Tesis onayları, insan deneylerinin onayları var. Dolayısıyla burada bütün yetki onlarda olduğu için onlara tabi olarak süreçler işliyor.” cevabını verdi.
“TASARIMI DEĞİŞTİREREK NETİCE ALABİLİYORSUNUZ”
Mutasyonlu virüslerin hatırlatılması üzerine Varank, “Hem burundan uygulanan aşı hem de VLP aşısı mutasyonlara çok kolay tasarlanabilen aşı tipleri. Tasarım değiştiriliyor. Dolayısıyla o süreçleri bir daha yapmıyorsunuz. Sadece tasarımı değiştirerek netice alabiliyorsunuz.” diye konuştu.
VLP aşısını, 2. fazında İngiliz mutasyonuna karşı da kullanmak istediklerini anlatan Varank, “Hemen o tasarımı şu anda yaptılar. Şu anda laboratuvarda testlerini yapıyorlar. Bu aşıların bir özelliği de mutasyonlara karşı çok hızlıca bunların tasarımını değiştirebilmeniz.” ifadelerini kullandı.
Varank, aşı konusunun tüm dünyanın gündeminde olduğunu belirterek, az gelişmiş ülkelerin neredeyse aşıya erişimlerinin hiç olmadığına dikkati çekti.
Farklı ülkelerden farklı talepler geldiğini bildiren Varank, “Hem aşı tedariki konusunda ‘Bize yardımcı olun’ diyen ülkeler var hem de bu çalışmalarda ortak hareket etmek isteyen. Mesela Faz-3 deneylerini beraber gerçekleştirmeyi teklif eden ülkeler var. Eğer onlarla bu tip çalışmalara girersek, hem bizim süreçlerimiz kısalmış olur hem de uluslararası bir çalışma olacağı için saygınlığı artmış olur. Hem de o ülkelere aşı tedariki konusunda öncelik verme şansımız olabilir. Yurt dışından ilgi var.” dedi.
Gönüllü olmak için beklediğini dile getiren Varank, bu aşıların yüzde yüz koruyuculuğu bulunmadığını, aşı yapıldığında da bulaş riski olduğunu söyledi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın son kabine toplantısındaki sunumunda, 65 yaş üstü aşılamalar tamamlandığı için bu yaş grubundaki entübe ve ağır hasta sayısındaki düşüşü gösterdiğini anlatan Varank, “Bu da şu demek, aşılar çalışıyor.” dedi.
Sağlık Bakanı Koca’nın aşı tedariki hususunda büyük bir gayret gösterdiğini vurgulayan Varank, yaş grubu gelen herkesin aşı olması gerektiğini söyledi.
Aşı karşıtlığını kabul etmelerinin mümkün olmadığını ifade eden Varank, bu hastalıkla mücadele etmenin tek yolunun aşılanmak olduğunun altını çizdi.
Türkiye’nin aşılamada dünyadaki en ileri ülkeler arasında yer aldığını belirten Varank, “Avrupa Birliğinde özellikle küçük ülkelerde neredeyse hiç aşılama yapılmamış desek yanlış olmaz. Türkiye başarılı bir şekilde bu süreçleri yürütüyor.” diye konuştu.
Aşının maliyetinin sorulması üzerine Varank, “Bugünden bir rakam konuşmak doğru değil. Çünkü burada kapasite önemli. Ne kadar üretilecek, buradaki altyapı ihtiyacını ne kadar geliştirmek gerekecek, bunların hepsini hesaplamadan maliyetle ilgili konuşma yapmak doğru değil.” dedi.
Varank, aşıların eczanelerde satılıp satılmayacağı yönündeki bir soru üzerine, “Sağlık Bakanlığımızın kuralları neyse o kuralları işletecek. Şu anda eczanede aşı satılmıyor. Ama ileride satılırsa farklı bir uygulama olur. Bunu da normal bir aşı gibi değerlendirmek lazım.” ifadesini kullandı.
