Sektör bileşenleriyle yapılan görüşmeler ve 1.500 tüketicinin görüşlerine dayanılarak oluşturulan rapor, Türkiye’nin 2020 yılında olgun e-ticaret pazarları arasına girdiğini ortaya koyuyor. E-ticaret harcamaları COVID-19 pandemisinin etkisiyle yüzde 45 oranında artarken, e-ticarete katılan işletme sayısının 2015’ten bu yana yüzde 42 oranında arttığı görülüyor.
Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), Deloitte Digital işbirliğiyle hazırlanan “TÜBİSAD Ekonominin Dönüştürücü Gücü: E-Ticaret Etki Analizi 2020 Raporu, Türkiye E-Ticaret Ekosistemine Bakış” başlıklı araştırmanın bulgularını kamuoyuna açıkladı. E-ticaret ekosistemi ile e-ticaretin ekonomik ve sosyal etkilerini ölçme amacıyla hazırlanan rapor, sektör bileşenleriyle yapılan görüşmeler ile 220’den fazla işletme ve 1.500 tüketici ile yürütülen saha çalışması sonuçlarına dayanıyor.
Küresel e-ticaret trendlerinin incelendiği raporda, COVID-19 salgınının etkisiyle 2020 yılında dünyada internet kullanan her beş kişiden dördünün e-ticareti deneyimlediği vurgulanıyor. Salgın sürecinde farklı yaş gruplarından ve ekonomik düzeyden tüketicilerin yanı sıra KOBİ ve girişimler de ilk kez e-ticaret deneyimini yaşarken, tüketici beklentilerindeki değişim ile farklı kategori ve ürün segmentlerine doğru hızlı bir yönelim göze çarpıyor.
Türkiye’de e-ticaret harcamaları 2020 yılında 226 milyar TL oldu
2019’da 3,4 trilyon dolar tutarında olan küresel e-ticaret hacmi 2020 yılında yüzde 26 büyümeyle 4,3 trilyon dolara ulaşırken, 2021 yılında küresel e-ticaret hacminin yüzde 14 artışla 4,9 trilyon dolara yükseleceği tahmin ediliyor. Türkiye COVID-19 etkisiyle hızla büyüyen bu küresel pazar içerisinde e-ticaretin GSYH’ye oranının yüzde 4,5’e ulaşması ile birlikte 2020 yılında olgun pazarlar arasına girmiş görünüyor. Türkiye’de e-ticaret harcamaları 2020 yılında 226 milyar TL olurken, yurtiçi satıcıların e-ticaret hacmi 216 milyara yükselmiş bulunuyor. Türkiye ekonomisi 2020’de reel olarak yüzde 1,8 büyürken, e-ticaret harcamaları COVID-19 pandemisinin etkisiyle yüzde 45 oranında büyüme sergiledi. E-ticaret harcamalarının yerli hane halkı nihai tüketim harcamaları içerisindeki payı yüzde 8 olurken, e-ticaret alışverişlerinin yüzde 63’ünün mobil uygulamalar üzerinden yapıldığı görülüyor.
Araştırma raporu hakkında değerlendirmelerde bulunan TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Levent Kızıltan şunları söyledi: “E-ticaret COVID-19 salgını ile birlikte küresel ticarette çok önemi bir konuma oturdu. Pandemi ile birlikte bu doğrulta yepyeni bir döneme girdiğimize inanıyoruz. Bu bilinç doğrultusunda bu yıl sekizincisi yayınlamayı planladığımız Türkiye’de e-Ticaret Pazar Büyüklüğü raporunu yeni dönemde, sektörün bir ekosistem olarak ekonomik ve sosyal açılardan yarattığı etkiye odaklandırdık. Çalışmamız, ülkemizin e-ticarette olgun pazarlar arasına girdiğini gösteriyor. Bu trend memnuniyet verici olmakla birlikte, bölgeler arası dijital uçurum, e-ticaretin faydalarının tabana yayılımı açısından tehdit oluşturuyor. Dijital olgunluk seviyemizi tüm bölgelerimizde yükseltebilirsek, küresel çapta ciddi bir sıçrama yakalayan e-ticaret alanında ülkemizi daha da ileri seviyelere taşıyabiliriz.”
COVID-19 etkisiyle tüketicilerin e-ticaret alışveriş sıklığı arttı
COVID-19 salgını ile e-ticaret yapan tüketicilerin e-ticaret alışveriş sıklığının arttığı görülüyor. E-ticaret tüketicilerinin tercihlerinin de incelendiği araştırmaya göre tüketicilerin yüzde 51’i, e-ticaret kanallarının tercihinde en etkili faktörün uygun fiyat olduğunu belirtiyor. Tüketicilerin e-ticarette en yaygın alışveriş yaptığı kategori yüzde 85 oranla giyim ürünleri olurken, tüketicilerin yaklaşık yarısı pandemi döneminde dijital içerik kullanımlarını artırdığını belirtiyor. Tüketicilerin en çok tercih ettiği e-ticaret kanalı ise yüzde 91 oranla e-ticaret pazaryerleri.
E-ticarete katılan işletme sayısı beş yılda yüzde 42 arttı
E-ticaret ekosisteminin büyüme trendlerine de yer verilen raporda, e-ticarete katılan işletme sayısının 2015’ten bu yana toplam yüzde 42 oranında arttığı vurgulanıyor. Geçtiğimiz yıl toplam satışları içerisindeki internet satış payının arttığını belirten işletmelerin oranı yüzde 65 olurken, işletmelerin yüzde 22’si internet satış kanalı için ek istihdam oluşturduklarının altını çiziyor. COVID-19 salgını sona erdikten sonra da internet satışlarının artacağını düşünen firma oranı ise yüzde 39.
“TÜBİSAD Ekonominin Dönüştürücü Gücü: E-Ticaret Etki Analizi 2020 Raporu, Türkiye E-Ticaret Ekosistemine Bakış” çalışmasında e-ticaret faaliyetlerinin Türkiye’nin ekonomik kalkınma vizyonuna desteğine ilişkin çarpıcı veriler de yer alıyor. Bulgulara göre:
Yerel işletmelerden yapılan e-ticaret harcaması 216 milyar TL’ye ulaşmış bulunuyor
E-ticaretin toplam gayri safi katma değer katkısı 253 milyar TL.
E-ticaret toplam istihdama 1,9 milyon çalışanla katkıda bulunuyor.
E-ticaretin Türkiye’de toplam vergi katkısı 56 milyar TL.
E-ticaret bölgesel gayrisafi katma değerinin (GSKD) Türkiye bölgesel gayrisafi katma değerine oranı yüzde 5,6.
E-ticaret destekli istihdamın Türkiye istihdamına oranı %7,2.
Lojistik sektöründe tüm gönderiler içerisinde e-ticaret payı %60
Raporda e-ticaretin, lojistik ve ödeme sistemleri gibi bileşenleri arasında dijital dönüşüm süreçlerine olan katkısı da gözler önüne seriliyor. İşletmelerin yüzde 81’i internet satışlarıyla dijital yetkinliklerinin arttığını belirtiyor. Geleneksel lojistik sektöründe mikro dağıtım gibi çeviklik ve teknoloji odaklı yeni değer önerileri gelişirken, lojistik sektöründe 2020 yılında yapılan tüm gönderiler içerisinde e-ticaretin payı yüzde 60 olarak ölçülüyor. Kargo sektöründe 2020 yılında yüzde 65 istihdam artışı yaşandığı da görülüyor.
Elektronik ödemeler yaygınlaşıyor
Türkiye’de e-ticaret ile birlikte elektronik ödemelerin hızla yaygınlaştığı ve benimsendiği gözlemleniyor. 2020 yılında kartlı ödemelerin toplam e-ticaret işlemleri içerisindeki payı yüzde 61 olurken, 2019’dan bugüne e-cüzdanın toplam e-ticaret işlemlerindeki pay artışının yüzde 50 olduğu görülüyor.
