EPDK ve BOTAŞ, açıkladıkları tarifelerle 1 Eylül’den geçerli olmak üzere elektrik ve doğalgaza zam yaptı. BOTAŞ Eylül 2022 tarifesinde konutlara dağıtılan doğal gaza yüzde 20,4, sanayiye yapılan dağıtıma yüzde 50,8, elektrik üretiminde kullanılan doğal gaza ise yüzde 49,5 oranında artış yapıldı. KOBİ’lerin kullandığı gaza uygulanan artış ise yüzde 47,6 olarak belirlendi.
Fiyat artışlarına gerekçe olarak, uluslararası enerji fiyatlarının yükselişi gösterildi. EPDK ise konut elektriğine yüzde 20, sanayi abone grubuna ise yüzde 50 oranında zam yaptı. EPDK açıklamasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan enerji fiyatları artışına dikkat çekildi.
EPDK kararıyla, konut elektriğine ocak ve haziran aylarında da sırasıyla yüzde 50 ve yüzde 15 zam yapılmıştı. Elektrikte tüketim seviyesine göre farklı tarifeler uygulanıyor. Meskenlerde günlük 8 kWh tüketim hesabıyla aylık 240 kWh tüketim en düşük tarifeye sahip olarak uygulanıyor. EPDK açıklamasında aylık 100 kWh elektrik tüketen bir abonenin faturasının 173,46 TL olacağı belirtildi.
EPDK, fiyat artışına yönelik yaptığı açıklamada, uluslararası enerji fiyat artışlarının “küresel enerji krizi” olarak nitelendiğini vurguladı. Açıklamada, “Özellikle son aylarda küresel piyasalardaki enerji hammadde fiyatlarındaki artışların belirli seviyeleri geçmesi sebebi ile nihai elektrik tarifelerinde mesken ve tarımsal faaliyetler abone grupları için yüzde 20, kamu ve özel hizmetler sektörü ile diğer aboneler grubu için %30, sanayi abone grubu için yüzde 50 oranında artış yapılmıştır” denildi.
Doğalgaza da zam yapıldı
BOTAŞ tarafından yayımlanan eylül tarifesinde de fiyat artışına gidildiği duyuruldu. Açıklamada konutlarda tüketilen gazın yüzde 80 oranında sübvansiyonlu olduğu belirtildi. BOTAŞ zammın gerekçesine ilişkin olarak ise salgın sonrası talep artışıyla başlayan doğalgaz fiyat artışına işaret edilerek, bu duruma Rusya-Ukrayna savaşının olumsuz etkisinin de eklendiği ileri sürüldü.
“Müşterilere fiyat veremiyoruz”
Son zamları yorumlayan sektör temsilcileri ve sanayiciler, maliyet hesabı yapmakta zorlandıklarını ve müşterilerine de fiyat veremediklerini ifade ettiler. Enerji zamlarının sanayiciye ağır bir yük olduğuna dikkat çeken sektör temsilcileri, güncellemelerin yeniden değerlendirilmesini istedi.
■ TOBB Türkiye Gıda Sanayi Meclisi Başkanı Necdet Buzbaş: “Sanayinin olmazlarsa olmazları elektrik ve doğalgaz. Gıda sanayinde bisküvi ve makarna gibi bazı alt sektörler doğrudan doğruya doğalgaza bağımlı. Doğalgaza yapılan her bir zam muhakkak ki ürünlere yansıyacak ve bu kaçınılmaz. Zamların eylül sonu itibariyle ürünlere artarak yansıyacağını düşünüyoruz. Bunun sebebi ise kış sezonuna girerken doğalgazın fabrikalarda ısıtma olarak kullanılması. Doğalgaz sarfiyatı artacak ve zamlı kullandığınız için de maliyetler de artacak.”
■ TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı ŞEREF FAYAT: “Sıkışan sanayici bu zamlar ile her geçen gün daha da zor duruma düşüyor. Zaten ana pazardaki resesyon sebebiyle fiyatları bırakın artırmayı döviz bazında çok ciddi fiyat baskısı yiyoruz. Enerji maliyetlerimiz 4-5 ay önce içinde yüzde 4-5’lerde iken şimdi 7’lere geldi. Bizim için önemli bir kalem artık. İlk kez enerji için bir maliyet kalemi oluşturacağız. Enerji dövizden TL’ye dönerek fatura edildiği için dövizin buraya gelmesi de enerji maliyetlerini diğer ülkelere göre daha fazla hissetmemize yol açıyor.”
■ İKMİB Başkanı ADİL PELİSTER: “Sektörümüzün imalat sürecinde en çok kullandığı birincil enerji kaynağı doğalgaz, ikincil enerji kaynağı ise elektrik. Kimya-petrokimya ürünleri imalatı en yoğun enerji tüketen sanayi dallarımız içinde üçüncü sırada geliyor. Sektörde kullanılan enerji kaynakları arasında doğalgazın oranı yaklaşık yüzde 50 iken, elektriğin oranı ise yüzde 30 civarında. Enerji tüketimi en çok ve yaklaşık 2/3 oranında kimyasal ürün imalatında sonrasında ise sırasıyla kauçuk ve plastik, gübre ve eczacılık ürün imalatında oluyor. Diğer yandan doğalgazın sektörümüzde petrokimyada girdi olarak ve enerji kullanımı olarak iki türlü kullanımı söz konusu olduğu için, doğalgazda yaşanan bu ciddi oranındaki artış sektörümüzü de maliyet açısından olumsuz etkileyecektir. Sektörümüzde üretim sürecinde kullanılan enerji ve hammaddede yaşanacak bu maliyet artışı maalesef tüketim ürünlerinde de fiyat artışına sebebiyet verecektir. Ayrıca bazı firmaların üretimini kısmasına hatta durdurmasına sebebiyet verebilir.”
■ TÜRKBESD Yönetim Kurulu Üyesi MUSTAFA LAÇİN: “Enerji maliyetlerimizdeki yıllık artış yüzde 500’e yaklaştı. Şimdi Avrupalı müşteri, ‘lojistikte ve hammaddede fiyatlar düşmeye başladı’ diye iskonto istiyor. Ancak bizim içeride enerji başta olmak üzere giderlerimiz çok arttı. Maliyet ve rekabet gücümüzü gitgide kaybediyoruz. Enerji eskiden toplam maliyetin içinde çok önemli değildi, ancak artık önemli unsur. Bu zamlar bizi rekabette zayıf düşürecek. Her ne kadar artık ihracatta ara fiyat uygulamaya başladıysak da bu fiyat artışları radikal olamıyor, kayıplarımızı telafi edecek kadar artış yapamıyoruz. Çünkü Avrupalı bu fiyat dalgalanmalarını kabul etmiyor. Artan maliyetlerle üretim üssü olma şansımız riske giriyor.”
■ Çelik İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı UĞUR DALBELER: Elektriğe yapılan zam ile çelikte ton başı 25 dolar, doğalgazda da 15 dolar artı maliyet olacak. Üreticinin ton başı çelik üretim maliyeti 40 dolar daha da artmış oldu. Bu durum çelik sektörünü olumsuz etkileyecek ve rekabet edilebilirliği ortadan kaldıracak. İlk 8 ayda hem üretimde hem de ihracatta gerileme kaydeden sektör, bazı pazarlarda da rekabet gücünü kaybediyor. İç piyasada siparişler durgun ve üretime ara veren firmalarımız var. Eğer istenilen hareketlilik ve siparişler olmaz ise işten çıkarmalar başlayabilir.”
■ Çimento, Cam, Seramik ve Toprak İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ERCÜMENT ARICI: “Enerjinin toplam maliyetler içindeki payı 1-1,5 yıl öncesine kadar yüzde 16 seviyelerindeyken, şimdilerde yüzde 45-46’ya yaklaştı, en yüksek pay burada doğalgazın. Şu an bu maliyet artışlarından fiyat oluşturamıyorum. İş bağlantılarımızı en az 6 aylık, 1 yıllık kuruyoruz. Ama maliyetler bu kadar hızlı artarken fiyat vermekte çok zorlanıyorum. Bu zamların getirdiği maliyet artışı ihracatı olumsuz etkilese de iç piyasa kadar değil. Sektör, iç piyasada çok daha fazla etkileniyor. Enerji maliyetlerini fiyatlara yansıtamadığımız durumda finansman ihtiyacımız daha da artıyor.”
■ GETOB Başkanı BÜLENT BÜLBÜLOĞLU: “Otellerin enerji maliyetleri son 1 yılda dolar bazında yüzde 100 arttı. Otellerin en büyük maliyet kalemi enerji oldu. Öncesinde çalışanlardı en büyük kalem. Son gelen zamla birlikte eylül-ekim ayı faturalarını kara kara düşünmeye başladık. Çünkü sezon daha bitmedi. Faturalar gerçekten konaklama sektörünü artık çok zorluyor.”
■ Gaziantep Sanayi Odası Başkanı ADNAN ÜNVERDİ: “Zamlar, tüm zorluklara rağmen ayakta durmaya çalışan sanayicilerimizin yükünü daha da ağırlaştıracağı gibi enfl asyona olumsuz yansımaları da olacaktır. Ülke olarak, dünyadaki gelişmeler de göz önüne alındığında her zamankinden daha çok üretime, yatırıma ve istihdama ihtiyacımız var. Sanayicimizin dış pazarlarda rekabet gücünü zorlayan, üretim ve tedarikte sıkıntılara neden olan bu zamların gözden geçirilmesini talep ediyoruz.”
■ Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Tuncay Yıldırım: “Önümüzü göremiyoruz. Maalesef bir gecede sanayide doğalgaza ve elektriğe yüzde 50 zam geldi. Aldığımız siparişler için verdiğimiz fiyatlarla bugün zarardayız. İş insanlarımız bu şartlar altında fiyatlama yapamıyor. Karar vericilerimizden olumlu bir adım atılmasını talep ediyoruz.”
■ Denizli Sanayi Odası Başkanı MÜJDAT KEÇECİ: “Biz böyle bir zammı tarihimizde hiç görmedik. Sanayiciler olarak yüzde 50’lik zammı nereye nasıl yansıtacağımızı bilemiyoruz. Bu durumun sanayicinin üstünde kalmasını, sanayiciye bu kadar yüklenilmesini doğru bulmuyorum. Yüzde 50 oranlarında yapılan bu zamları, biz müşterimize nasıl yansıtacağız onu düşünüyoruz. İhracat pazarlarımız ne olacak? Biz Türk sanayisi olarak bu yükü tek başımıza yüklenemeyiz, bu yükün altından kalkamayız.”
Yazının tamamını okumak için lütfen aşağıdaki linke tıklayın:
https://www.dunya.com/sektorler/sanayici-maliyet-hesabinda-caresiz-haberi-667810
DÜNYA
