Türkiye’nin sanayi kentlerini say deseler, belki de Tekirdağ’ı saymak aklınıza gelmez. Sayısız yazlık siteleri, denizi ve nefis köftesi ile tanınan bu kent aslında bir yandan da önemli sanayi kentlerimizden birisidir. Kent içinde çeşitli ilçelere dağılmış binlerce sanayi kuruluşu vardır. Bu fabrikalar, sayıları 15’e ulaşan OSB’ler (Organize Sanayi Bölgeleri) içinde faaliyet gösterir.
Peki bu OSB’leri say deseler hiç beklemeden Çerkezköy OSB’yi söyler, çok düşünerek belki bir iki tanesini daha hatırlarsınız. Çünkü Çerkezköy OSB, ülkemizin en köklü, büyük, bilinen ve beğenilen üretim merkezlerinden birisidir. Çok büyük ve gözde markaların modern fabrikalarda binlerce çeşit ürün ortaya koyduğu Çerkezköy OSB, bir sanayi kenti niteliğinde ülke ekonomisine kayda değer miktarda üretim, ihracat, istihdam katkısı sağlamaktadır.
Çerkezköy OSB’yi yakından tanımak için Yönetim Kurulu Başkanı sayın Eyüp Sözdinler’i ziyaret ettik. Eyüp Sözdinler’e biz sorduk, o da gururla anlattı.
ÜÇ OKUL ARKADAŞI BİRLEŞİP SANAYİCİ OLDUK
– Sayın Eyüp Sözdinler, siz ÇOSB Başkanı ve bölgenin kıdemli sanayicilerindensiniz. Sizden, öncelikle sanayicilik öykünüzü dinleyelim. Nasıl sanayici oldunuz? Aileden gelen bir meslek mi yoksa siz ilk kuşak girişimci misiniz?
– Yarısı aileden gelen ve yarısı da benim girişimlerimle ortaya çıkan bir sanayici olduğumu söylemem daha doğru olur. Daha önce ailem sanayi ile ilgili işler yürütüyordu. İstanbul Rami’de bir fabrikamız vardı. Orada eniştemle birlikte ortaktık. Ama biliyorsunuz aile şirketlerinde kuşaklar arası düşünce ayrılığı çok yaşanıyor. Biz de çok genç bir kuşak olarak bu çalışma biçimi bizim prensiplerimize aykırı diye şirketten ayrıldık.
Ardından bir fabrikada Genel Müdürlüğe başladım. Daha sonra okul arkadaşlarımın ikisinden bir boyahane kurma önerisi geldi. Üçümüz birleştik ve bu konuda araştırma yaptık. O dönemde tekstilde böyle bir sektöre ihtiyaç duyulduğunu anladık ve 1985 yılında ilk sanayiciliğe başlamış olduk.
33 YILDIR ÇERKEZKÖY’DEYİZ
– Fabrikanızın yeri neredeydi?
– Önce İstanbul’daydık. 1991 yılında ise Çerkezköy’e taşındık. Sonuçta 33 yıldan bu yana Çerkezköy’de üretim yapıyoruz. Okul arkadaşlarımızla birlikte çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
ÇOSB, TEKSTİL AĞIRLIKLI OLARAK KURULMUŞTU
– Eyüp bey, Çerkezköy OSB gibi köklü bir kuruluşu bilenler iyi bilir. Siz bilmeyenler için ÇOSB’yi anlatır mısınız?
– Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi 2026’da 50 yılı geride bırakmış olacak. 1976 yılında kuruldu. Ben yaklaşık 10 yıldır Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyorum. Daha önceki Yönetim Kurulu Üyeliğimi eklersek 18 yıldan bu yana Çerkezköy OSB’nin yönetimindeyim.
ÇOSB başlangıçta tekstil ağırlıklı bir OSB olarak kurulmuş. Daha sonra biz bu yapıyı karma OSB’ye dönüştürdük. En çok olduğu dönemde 72 tane tekstil firması vardı. Şu anda bu sayı 40’lara kadar geriledi.
Daha sonra başka sektörlerde kümelenmeler oldu. Örneğin büyük bir ilaç kümelenmesi ortaya çıktı. Şu anda bölgemizde 17 tane ilaç firması var. Türkiye’nin yaklaşık yüzde 50 ilacı bölgemizden karşılanıyor.
Ayrıca çok sayıda beyaz eşya sanayi, elektronik sanayi, otomotiv sanayi firmaları da OSB’mizde huzurlu çalışmalarına devam ediyor. 295 tane firmamız var şu anda. Bunların 44 tanesi yabancı sermayeli firma.
TÜRKİYE’NİN İLK BEŞİNDEYİZ
– Bu fabrikaların yıllık cirolarının da oldukça yüksek olduğunu biliyorum.
– Evet, aynen öyle. Yıllık ciromuz 20 milyar dolara ulaşıyor. 4 milyar doların üstüne ihracat yapılıyor bölgemizden. Tekirdağ bölgesinin toplam ihracatının 12,5 milyar dolar olduğunu düşünürsek bunun yüzde 40’a yakın kısmı bölgemizden yapılıyor.
Tekirdağ’da 14 tane OSB var ve bunların içinde tabii ki en büyüğü Çerkezköy OSB. Trakya’nın da en büyük OSB’siyiz. Türkiye’nin de ilk beşinde yer alıyoruz. Biliyorsunuz şu anda Türkiye’de 400 dolayında OSB faaliyette.
DOLULUK ORANIMIZ YÜZDE 92
Çerkezköy OSB’nin doğalgaz, elektrik, su, arıtma tesisleri gibi sistemlerinin altyapıları çok güçlü ve gelişmiştir. Yılın her günü sorunsuz hizmet veririz. OSB sınırları içinde 80 kilometre asfaltlanmış yolumuz var. Tüm belediye hizmetleri bizim tarafımızdan yerine getiriliyor. Sanayicimizin inşaat ruhsatından işletme ruhsatına kadar tüm izinler bizim tarafımızdan veriliyor. Elbette tüm OSB’ler de aynı biçimde çalışıyor.
OSB’ler için önemli göstergelerden birisi doluluk oranıdır. Bizim doluluk oranımız yüzde 92’ye ulaştı. Sadece yüzde 8’lik bir boş alanımız kaldı.
ÇERKEZKÖY’E DEVLET HASTANESİ KURUYORUZ
– Türkiye’nin yeni kurulan OSB’lerinin yöneticileri ve sık sık da çevre ülkelerin OSB temsilcileri bilgi almak, danışmak, öğrenmek amacıyla ziyaretinize geliyorlar. Ben bu heyetlerin birkaç tane ile karşılaşmış, konuşmuştum.
– Oldukça fazla ziyaret alıyoruz bu konuda. Neredeyse her hafta başka başka heyetler gelip bizim görüş alışverişinde bulunurlar. Yeni kurulan OSB’lere elimizden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışıyoruz.
Ayrıca şunu da belirtmek istiyorum ki sosyal sorumluluk projelerine de ağırlık veriyoruz, bunu hiç ihmal etmiyoruz. Çerkezköy’e ilkokul ve ortaokul kazandırdık. Şu anda da 100 yataklı devlet hastanesi inşaatımız sürüyor. İnşallah Eylül ayında bu hastaneyi tamamlayıp Sağlık Bakanlığı’na teslim edeceğiz.
Konferans Salonumuzda tiyatrolar, konserler birbirini izler, neredeyse boş günü yoktur.
MESLEK LİSESİ, MEMLEKET MESELESİ
– Hem ÇOSB içindeki fabrikalarda, hem Trakya’da, aslında tüm Türkiye’de orta kademe, işi bilen, kalifiye eleman sıkıntısı her zaman gündemde. Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi sizin talep ettiğiniz kaliteli, bilgili eleman teminine katkı sağladı mı?
– Bizim Endüstri Meslek Lisemiz 1.000 öğrenci kapasiteli. Her yıl da yaklaşık 200 dolayında teknisyen mezun ediyoruz bu okuldan. Okulumuz dört dörtlüktür. İki sene önce de Endüstri 4.0 laboratuvarını kurduk. Üniversitelerde bile böyle hem öğrencilere hem de sanayicilere açık bir laboratuvar yok.
Mezun ettiğimiz öğrencilerden OSB’deki fabrikalara dönüşler ilk başta yüzde 10 dolayındaydı. Şu anda yüzde 36’ya kadar çıkardık. Yine de çok yeterli olduğunu düşünmüyoruz. Bu öğrencilerin bir kısmı aile baskısı nedeniyle üniversiteye devam etmek istiyorlar. Biz de ailelerle bir araya gelip teknisyenliğin, ara elemanlığın ne kadar önemli olduğunu anlatmaya çalışıyoruz. Türkiye’de 200’ün üstünde üniversite var ve buralarda 7 milyon öğrenci okuyor. Mezun olduklarında ise bunların istihdam edileceği işyerleri yok. Tam tersi ara eleman konusunda da eksikliğimiz var. Koç’un söylediği ‘meslek lisesi memleket meselesi’ çok doğru bir söz. Bizde aranan eleman sıkıntısı her zaman oldu. Son zamanlarda daha da çoğaldı. Teknisyenlerin maaşları beyaz yakalıları geçti. Teknisyenlik çok önemli oldu. Biz bu 200 çocuğumuzun yarısını bölgemize kazandırabilirsek mutlu hissedeceğiz kendimizi.
Biz bu çocuklara iş garantisi de veriyoruz. Her çocuğun işi hazır bizde. Çocuklarımız son sınıfta haftanın 4 gününü fabrikada geçirdikleri için iş konusunda bilgileri de yeterli. Fabrikalarımız onları hemen istihdam etmek istiyor. Böyle bir avantajları da var.
ARITMA TESİSİNDEKİ SUYU GERİ KAZANACAĞIZ
– Eyüp bey ÇOSB’nin ileriye dönük büyük projesi nedir?
– En büyük projemiz arıtma tesisimizle ilgili. Bizim 90 bin metreküplük arıtma tesisimiz var. Bir yandan da Türkiye’nin her yerinde su sorunu, sıkıntısı var. Biz arıtma tesisimizdeki suyun geri kazanımını sağlayacak tesis konusunda çalışıyoruz. Yaklaşık 50 milyon dolarlık bu projeyi gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Şu anda hocalarımızın laboratuvar fazları bitti. Projeye destek olmaları için Avrupa Birliği, TÜBİTAK ve Sanayi Bakanlığımız ile temaslarımız sürüyor.
TEKSTİLİN SU SARFİYATI YARIYA DÜŞTÜ
– 2024 yılının birinci çeyreğini sürdürürken sanayinin durumu nasıl? Örneğin tekstil sektöründe ciddi sıkıntı yaşandığı konusunda açıklamalar birbirini izliyor.
– OSB’mizin bir SCADA sistemi var. Buradan tüm doğalgaz, elektrik, su sarfiyatlarını görebiliyoruz. İzlediğimiz kadarıyla tekstil sektöründe neredeyse yüzde 50 oranında su sarfiyatında düşüş var. Bunun da en büyük nedeni en büyük pazarımız olan Avrupa’daki resesyon.
Kurun baskılanmış olmasından dolayı sanayiciler fiyat tutturamıyor ve siparişlerin çoğunu Mısır, Fas, Tunus ve Bangladeş gibi ülkelere kaydırdılar.
Diğer sektörlerde de gerileme yaşandığını görüyoruz. Örneğin beyaz eşya sektörü hedeflerinin yüzde 10-20 dolayında gerisinde kalmış durumda. Herkes Mart ayındaki seçimlerden sonra ekonominin raya oturmasını bekliyor.
OSB’LER ENERJİ MALİYETLERİ KONUSUNDA TALEPTE BULUNDU
– Siz OSBÜK’ün Yüksek Koordinasyon Kurulu Üyesisiniz. OSB’lerin kamu, ekonomi yönetiminden ortak talepleri, beklenti ve istekleri var mı?
– Geçenlerde Sanayi ve Teknoloji Bakanımız ile Enerji Bakanımızın da katıldığı bir toplantı düzenledik. Orada tüm taleplerimizi anlattık.
Türkiye’de kullanılan elektriğin yüzde 25’i sanayide kullanılıyor. Konutlarda elektrik fiyatları sübvanse ediliyor ve bunun yükü de neredeyse tümüyle sanayiciye aktarılmış durumda. Üretim maliyetlerinin büyük kısmını doğalgaz ve elektrik fiyatları oluşturduğu için bu konuda taleplerde bulunduk. Teşviklerin biraz daha artırılmasını istedik. İstihdam konusunda Çalışma Bakanlığımızdan da isteklerimiz oldu ama bunun karşılığını alamadık. İşçilerin vergilerinin tamamen veya kısmen karşılanmasını istedik ama bu konuda yeterli desteği bulamadık.
Türkiye’de İş Dünyası
DOLAR
EURO
İNG. STERLİNİ
İSV. FRANGI
KAN. DOLARI
ÇEYREK ALTIN
BITCOIN