Üretim ve siparişler artınca PMI sıçradı

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, haziranda yeniden eşik değer 50,0’nin üzerine çıkarak 51,3 olarak gerçekleşti. Covid-19 salgınının yayılmasını önlemek için uygulanan kısıtlamaların gevşetilmesi, Türk imalat sektörünün ikinci çeyrek sonunda büyüme bölgesine geri dönmesinde etkili oldu. Hem üretim hem de yeni siparişler haziranda artış gösterdi.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI haziran verilerine göre, yeni vaka sayılarındaki düşüş ve Covid-19 kısıtlamalarının gevşetilmesi, birçok sektörde üretimin yeniden büyümeye geçmesini sağladı. Üretimi artan sektörlerin sayısı mayıs ayına göre ikiye katlanarak altıya yükseldi. Sektörlerin yarısında toplam yeni siparişler artış kaydetti. Yedi sektörün ihracatında büyüme gerçekleşirken, sektörlerin çoğunluğunda istihdam artışı devam etti.

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2021 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, mayısta 49,3 olarak gerçekleşen manşet PMI, haziranda yeniden eşik değer 50,0’nin üzerine çıkarak 51,3 olarak gerçekleşti. Covid-19 salgınının yayılmasını önlemek için uygulanan kısıtlamaların gevşetilmesi, Türk imalat sektörünün ikinci çeyrek sonunda büyüme bölgesine geri dönmesinde etkili oldu. Hem üretim hem de yeni siparişler haziranda artış gösterdi. Yurt dışından alınan yeni siparişlerde ise ocak ayından beri en güçlü artış kaydedildi. Bazı firmalar, ham madde temininde yaşanan zorlukların üretimde daha yüksek oranlı artışı engellediğini bildirdi. Tedarikçilerin teslimat süreleri haziranda yine belirgin bir şekilde arttı, ancak bu artış geçen yılın eylül ayından beri en ılımlı düzeyde gerçekleşti. Girdi alımlarının yeniden büyümeye geçmesine rağmen, malzeme teminindeki sıkıntılar girdi stoklarındaki azalışın devam etmesine yol açtı. Malzemelere erişimde yaşanan sorunlar nedeniyle imalatçılar yeni siparişleri karşılarken mevcut stokları kullandılar. Bunun yansıması olarak nihai ürün stokları da düşüş gösterdi.

Üretim gereksinimlerindeki artış, firmaları ikinci çeyrek sonunda istihdam artışını sürdürmeye teşvik etti. İstihdam üst üste on üçüncü ay arttı ve söz konusu artış ılımlı düzeyde olmasına rağmen Mayıs ayına göre daha yüksek oranda gerçekleşti.

Girdi maliyetleri enflasyonu haziranda son altı ayın en yüksek düzeyine çıktı. Anket katılımcıları, girdi fiyatlarındaki artışı genel olarak Türk lirasındaki değer kaybına bağlarken, başta metal olmak üzere ham madde maliyetlerinin yükseldiğine yönelik geri dönüşler de alındı. Firmalar maliyet yüklerindeki artışa kendi satış fiyatlarını yükselterek karşılık verdi. Böylece satış fiyatları keskin şekilde ve Eylül 2018’den beri en yüksek oranda arttı.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:

“Covid-19 vaka sayılarının hızlı şekilde düşmesi ve kısıtlamaların hafifletilmesiyle birlikte haziran ayında büyüme bölgesine geri dönmeyi başaran Türk imalat sanayi sektörü, yukarı yönlü eğilimin önümüzdeki aylarda da sürmesini ümit ediyor olacak. Bazı katılımcılar, ham madde temininde süregelen zorluklar olmasaydı büyümenin daha da güçlü olabileceğini ifade etti. Firmaların girdi stoku oluşturmada güçlük çektikleri ve yeni siparişleri karşılayabilmek için mevcut nihai ürün stoklarını kullanmak zorunda kaldıkları gözlendi.”

Sektörlerin çoğunda üretim büyümeye geçti

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI haziran verilerine göre, yeni vaka sayılarındaki artış dalgasının geri çekilmesiyle birlikte Covid-19 kısıtlamalarının gevşetilmesi, birçok sektörde üretimin yeniden büyümeye geçmesini sağladı. Haziranda üretim artışı sağlayan sektörlerin sayısı mayıs ayına göre ikiye katlanarak altıya yükseldi. Üretim özellikle giyim ve deri ürünleri sektöründe güçlü şekilde artarken en belirgin yavaşlama ise makine ve metal ürünleri sektöründe gerçekleşti. Sektörlerin yarısında toplam yeni siparişler artış kaydetti. İhracat tarafında görünüm daha da olumlu seyretti ve yedi sektörün ihracatında büyüme gerçekleşti. Sektörlerin çoğunluğunda istihdam artışı devam etti. İşgücü sayılarını azaltan tek sektör giyim ve deri ürünleri oldu.

Anket bulguları, imalat sektörünün genelinde tedarik zincirindeki aksamaların devam ettiği yönündeydi. Tedarikçilerin teslimat sürelerindeki en keskin artış elektrikli ve elektronik ürün imalatçılarında görüldü. Bunun sonucu olarak, en yüksek girdi maliyeti enflasyonu da yine elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe gerçekleşti.

Genel tabloya bakıldığında, 10 sektörün sekizinde girdi fiyatlarındaki artışın hızlanması dikkat çekti. Girdi fiyatlarındaki en ılımlı artış kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri imalatçılarında gerçekleşti. Satış fiyatlarında ise en yüksek enflasyon metalik olmayan mineral ürünler sektöründe kaydedildi. Girdi maliyetlerinde olduğu gibi satış fiyatları enflasyonu da sektörlerin çoğunluğunda mayıs ayına göre hızlandı. Satış fiyatlarındaki en yavaş artış kara ve deniz taşıtları imalatçılarında ölçüldü. Üretim ve yeni siparişlerdeki iyileşme işaretlerine bağlı olarak takip edilen 10 sektörden beşinde satın alma faaliyetleri artış gösterdi. Bununla birlikte, yukarıda belirtilen tedarik zinciri aksamaları nedeniyle gıda ürünleri dışında tüm sektörlerde girdi stokları azaldı. Üretim öncesi stoklarda en sert düşüş makine ve metal ürünleri sektöründe gerçekleşti. Veriler, ikinci çeyrek sonunda nihai ürün stoklarının da genel olarak azaldığına işaret etti.